در گذشت شاه سعودی و تبعات آن برای منطقه/آل سعود این روزها چه می کند؟

به گزارش «سراج24»، "ملک عبدالله درگذشت." این خبری است که روز گذشته روی خط رسانه ها رفت تا نشانگر جدی تر شدن تب و تابی باشد که در عربستان با پیچیدن شایعه مرگ ملک عبدالله  برای جانشینی او ایجاد شده بود.

این اتفاق اما در حالی رخ داده که کشمکش ها در درون خانواده بزرگ آل سعود،  مدت ها است بر سر جانشینی آل سعود ادامه دار شده است .کشمکش هایی که با بالارفتن سن ملک عبدالله پادشاه سعودی و مطرح شدن شایعه مرگ وی هر چند وقت یکبار، عربستان را به تیتر یک رسانه های جهان تبدیل کرده و می کند.

حالا هم مرگ ملک عبدالله  در حالی اعلام شده که جنگ قدرت میان شاهزاده گان بیشمار سعودی از مدت ها پیش آغاز شده است.

این در حالی است که بر اساس مدارک، «ملک عبدالله» پادشاه عربستان سعودی از مدت ها پیش از مرگش قادر به اداره این کشور نبوده است.

در هر حال، نشانه‌های ضعف و کهولت سن ملک عبدالله که مدتی بود آغاز شده بود، از ژوئن 2010 به اوج خود رسید.

عبدالله از 2010 تا 2012 تحت چند عمل جراحی ستون فقرات قرار گرفت که وی را برای همیشه زمین‌گیر کرد بگونه‌ای که تا زمان مرگش بر روی ویلچر می‌نشست. وی پس از این دوره که در سکوت رسانه‌ای گذشت و اطلاع رسانی چندانی از آن صورت نگرفت، برای گذراندن دوران نقاهت عربستان را ترک کرد.

چیزی نگذشت که در 4 سبتامبر 2012 یا دست کم تاریخی نزدیک به این دچار سکته قلبی شد و برای عمل جراحی به نیویورک برده شد که درباره این عمل خبری منتشر نشد ولی به جای آن دیوان پادشاهی عربستان اعلام کرد که ملک عبدالله برای گذراندن دوران پس از بیماری راهی مراکش شده است. وی در 24 سپتامبر همان سال به کشورش بازگشت.

پس از این تاریخ ملک عبدالله چندین بار دیگر در عربستان و شاید در کشورهای دیگری بستری شد تا اینکه در 31 دسامبر 2014 با تشخیص ذات‌الریه و تنگی نفس شدید در شهرک پزشکی گارد سلطنتی عربستان بستری شد و سرانجام اعلام شد درگذشته است تا جنگ قدرت در عربستان بالا بگیرد.

جانشینی متفاوت در عربستان

البته  نکته مهم اینجاست که موضوع جانشینی و ولیعهدی در عربستان با دیگر کشورهای سلطنتی دنیا تفاوت دارد.

عبدالعزیز بن سعود سنتی را بنیان نهاد که براساس آن سلطنت از برادر به برادر برسد، نه از پدر به پسر؛ او مقرر کرد در صورت زنده بودن پسرهایش هیچ‌کدام از نوه‌هایش نمی‌توانند به حکومت برسند.

 این سنت تا امروز حفظ شده و پادشاهی عربستان به پسران عبدالعزیز رسیده است و در حال حاضر هم با مطرح شدن شایعه مرگ ملک عبدااله، مقرن بن عبد العزیز کوچک ترین فرزند عبد العزیز بنیانگذار پادشاهی آل سعود ، ولیعهد است .مردی که از لحاظ نفوذ  و قدرت هم اکنون مرد شماره 3 این کشور محسوب می شود.

او اکنون معاون دوم رئیس کابینه و مشاور پادشاه و فرستاده ویژه او است. مدارک نشان می دهد امیر مقرن نیز مانند ملک عبدالله پادشاه کنونی عربستان، برادری که از یک پدر و مادر باشند ندارد و به این ترتیب به زودی حکومت آل سعود به دست نسل دوم و نسل سوم ال سعود که روشنفکر تر هستند می افتد.

روابط آل سعود با دنیای خارج در زمان ملک عبدالله

در هر حال، پادشاه عربستان در نزدیک به 20 سال حکمرانی بر این کشور تغییرات زیادی در عربستان محافظ کار ایجاد کرد که از جمله آنها می‌توان به گسترش روابط عربستان با دیگر کشورهای جهان به ویژه کشورهای عربی و نزدیک شدن بیش از پیش به آمریکا اشاره کرد.

عبدالله در طول این سال‌ها بارها به آمریکا سفر کرد و میزبان روسای جمهور مختلف آمریکا در ریاض نیز بود. وی یکی از طرفداران باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا محسوب می‌شد و جمله مشهورش پس از انتخاب اوباما به ریاست جمهوری آمریکا که گفته بود" خدا را شکر که اوباما را رئیس جمهور کرد" بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان داشت.

عبدالله بن عبد العزیز تلاش بسیار کرد تا در زمان حیاتش صلح را بین فلسطینیان و رژیم صهیونیستی برقرار کند و در سال 2002 طرحی را در همین رابطه در نشست سران اتحادیه عرب به تصویب رساند که این اتحادیه هنوز بر اجرای آن با برخی اصلاحات تاکید دارد.

وی روابط عربستان با دولت معمر قذافی، دیکتاتور لیبی بهبود بخشید و به برخی اختلافات در داخل کشورهای عربی به ویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پایان داد. عبدالله با اینکه رابطه خوبی با صدام نداشت اما مخالف حمله آمریکا به عراق بود و بارها تلاش کرد که بوش را از حمله نظامی به این کشور منصرف کند.

مشهور است که پادشاه متوفی عربستان دل خوشی از ایران نداشت و حتی چندبار به آمریکا پیشنهاد داده است که به ایران حمله کند. وی این موضوع را در سال 2008 به ریان کروکر، سفیر آمریکا در عراق و دیوید پترائوس، رئیس وقت سازمان سیا در میان گذاشته بود. عادل الجبیر، سفیر سابق عربستان در آمریکا نیز معتقد است که توصیه‌های مکرّر ملک عبدالله به کاخ سفید باعث شد که واشنگتن مخالفت جدی با برنامه هسته‌ای ایران را در دستور کار قرار دهد.

تاثیر مرگ ملک عبدالله بر منطقه

درهر حال با توجه به بازی های عربستان و نقش این کشور در پایین آوردن قیمت نفت اوپک برای ضربه زدن به ایران، بی تردید، بحران جانشینی در عربستان سعودی در کاهش قیمت نفت و کاهش التهابات منطقه ای تاثیر گذار است.

در واقع، با مطرح شدن بحران جانشینی پادشاه عربستان این کشور درگیر مسائل داخلی و سیاسی خود می شود و این مساله  باعث کاهش نقش تفرقه افکنانه عربستان سعودی در منطقه است.

البته این نکته را هم نباید ندیده گرفت که عربستان به عنوان حلقه امنیتی غرب در خاورمیانه اگر دچار بحران وضعف شود غربی ها در جهت حفظ منافع خود تحرکات نظامیشان را در منطقه افزایش می دهند که به نفع منطقه نیست.

باید منتظر ماند و دید در نهایت چه آینده ای برای جانشین ملک عبدالله و منطقه رقم خواهد خورد.